COUNCIL OF EMINENT PERSONS (CEP) TIDAK TERMAKTUB DALAM PERLEMBAGAAN DAN BOLEH DICABAR MELALUI SEMAKAN KEHAKIMAN

Kesan selepas pilihan raya Malaysia Mei lalu, Perdana Menteri yang baru dilantik, Dr Mahathir Mohamad menyediakan tentang pengisian janji reformnya di mana mengangkat semula dirinya balik semula pejabat untuk penggal ke 5. Setelah menumbangkan parti politik yang paling lama memerintah di dunia – Barisan Nasional yang memerintah Malaysia melebihi 60 tahun – termasuk 22 tahun Dr Mahathir sendiri sebagai Perdana Menteri ke-4 selama 4 penggal. Bersama beliau sekarang beliau mempunyai pasukan kabinet yang mempunyai kurang pengalaman memerintah di peringkat kerajaan pusat, yang masih lagi perlu untuk mengubah sikap minda terkepung (seige mindset) setelah lama menjadi pembangkang sebelum ini.

Untuk menafikan teka-teki ini, Dr Mahathir menubuhkan majlis lima orang yang dikenali ‘Council of Eminent Persons’ (CEP) yang diketuai oleh Daim Zainuddin. Daim sendiri seorang tokoh yang kontroversial dan dengan pencerahan zaman lampau, pernah berkhidmat sebagai Menteri Kewangan semasa Dr Mahathir menjadi Perdana Menteri ke-4. Tugas utama majlis ini dengan menasihati kabinet atas perkara berkaitan dasar, melaksanakan janji-janji pilihan raya dan semakan ke atas projek mega semasa atau yang dirancangkan dan urusan perdagangan antarabangsa.

Walaubagaimana pun, berdasarkan beberapa laporan sebelum ini mencadangkan bahawa banyak pemimpin di kalangan kerajaan baharu termasuk pihak awam membangkitkan kurang senang ke atas tindakan bayangan majlis yang dilihat melangkaui sempadan peranan sebagai penasihat.

Peranan penasihat

Intipati kepada isu ini ialah kesamaran dan definasi lemah tentang peranan penasihat, di bawah mana majlis ini beroperasi. Malaysia mengamalkan bentuk pembahagian kuasa yang cacat antara tiga cabang kerajaan (i.e. eksekutif, legislatif dan judiciari) di mana kuasa banyak berpusat di bawah tangan eksekutif dan Perdana Menteri – satu warisan peninggalan Dr Mahathir semasa memerintah selama 22 tahun ketika itu.   Dengan itu, peranan CEP sebagai penasihat kepada eksekutif telah mengwujudkan keraguan banyak pihak bahawa majlis itu dilihat berperanan sebagai kuasa tertinggi kepada kabinet.

Sebagai permulaan, CEP adalah mahupun pembentukan statut (undang-undang) pun tidak merupakan badan penyiasat di bawah Malaysia Commissions of Enquiry Act 1950. Selain itu, ia tidak dibentuk atas cara undi di parlimen, tidak pun fungsinya sebagai jawatakuasa terpilih di mana bertanggungjawab kepada pengubal undang-undang.

Tidak ada mana-mana di dalam Perlembagaan Persekutuan yang mewajarkan CEP diwujudkan dengan kuasa-kuasa tertentu. Adalah jelas di sini bahawa pembentukan CEP tidak berasaskan perlembagaan dan boleh di cabar di mahkamah melalui Semakan Kehakiman (Judiciary Review)

Ini banyak merupaii struktur ‘politburo’ negara China di mana kuasa di pusatkan di kalangan tangan kumpulan kecil individu. Terdapat juga tambahan kehebohan kepada tindakan majlis memandangkan bahawa lima ahli tidak dipilih oleh rakyat dan dilihat tidak diberi tanggungjawab akauntable kepada negara tentang semak dan imbang.

Kabinet Dr Mahathir’s, bagaimanapun, menafikan bahawa mereka dipulas lengan oleh CEP dan malah bertindak bebas. Bagaimana pun, jurang yang jelas di dalam penjelasan kerajaan terhadap peranan CEP harus ditangani – terutama berkaitan sempadan peranan di antara mana majlis boleh beroperasi.